Het complexe geheel van micro-organismen dat zich in en op een groot deel van ons lichaam bevindt, zoals het spijsverteringskanaal, de huid en het genitale kanaal, leeft in een symbiotische relatie met de gastheer en vervult essentiële functies op het gebied van spijsvertering, verdediging, stofwisseling, voeding en hormoonhuishouding. Een microbioom in balans (eubiose) is divers en veerkrachtig. Verschillende invloeden kunnen dit delicate evenwicht verstoren (dysbiose) en zo leiden tot een overgroei van bacteriën in de dunne darm (SIBO), een aandoening die vaak voorkomt bij mensen met het prikkelbare darm syndroom (PDS).
SIBO heeft een multifactoriële oorsprong, met de meest voorkomende oorzaken zoals:
Wat zijn de symptomen van SIBO?
Verschillende typen SIBO
Er zijn verschillende typen SIBO te onderscheiden op basis van het overheersende gas dat door de micro-organismen wordt geproduceerd:
- waterstof (H2-SIBO)
- methaan (CH4-SIBO)
- waterstofsulfide
Ook kan een SIBO gemengd zijn, waarbij bacteriën een combinatie van gassen, zoals waterstof en methaan, of waterstof en waterstofsulfide produceren.
Hoe test je SIBO?
Vroege onderzoeken naar SIBO definieerden de diagnostische criteria als een bacterietelling van meer dan 10^5 CFU/mL in geaspireerde inhoud van het middelste deel van de dunne darm (het jejunum). Deze techniek is echter invasief en zelden beschikbaar. Glucose- of lactulose-ademtests zijn inmiddels gevalideerd om SIBO te diagnosticeren. Dit heeft geleid tot een toename van de geschatte incidentie van SIBO in de afgelopen jaren.
Volgens reguliere richtlijnen is antibiotica de standaardbehandeling voor SIBO, hoewel de dosering en het type niet goed zijn gedefinieerd. Het meest gebruikte antibioticum is rifaximine, een breedspectrumantibioticum met een lage absorptie en weinig bacteriële resistentie. Een systematische review en meta-analyse hebben aangetoond dat rifaximine een SIBO-eradicatiepercentage van ongeveer 60% bereikt. Andere antibiotica zoals metronidazol of neomycine worden vaker gebruikt in combinatie met rifaximine bij CH4-SIBO. Antibiotica komt echter ook met bijwerkingen.
Antibiotica bij SIBO
Plantstoffen bij SIBO
Naast antibiotica, worden andere therapieën steeds vaker toegepast als ondersteuning bij de behandeling van SIBO, zoals het gebruik van medicinale planten (kruiden). Suppletie met een mengsel van plantenextracten (oregano, berberine, alsem, duizendblad, tijm, gember en zoethout) blijkt even effectief als rifaximine voor de behandeling van SIBO. Ook een aanpak met alleen berberine heeft positieve effecten laten zien. Er komen steeds meer studies die de positieve effecten van kruidenextracten voor het klinische beheer van SIBO evalueren.
Probiotica en glutamine bij SIBO
Andere middelen die kunnen ondersteunen zijn probiotica, glutamine, en gedeeltelijk gehydrolyseerd guar-gom, een vezel met prebiotische eigenschappen die symptomen en ontlastingconsistentie bij patiënten met PDS-diarree helpt verbeteren.
Er is weinig bekend over het beste dieet voor patiënten met SIBO. Vanwege de overeenkomsten tussen de pathofysiologie van PDS en SIBO kan voeding laag in FODMAPs (fermenteerbare polyolen, monosacchariden, disacchariden en oligosacchariden) helpen. FODMAP’s kunnen zorgen voor gasvorming door microbiële fermentatie in de darm en bij gevoelige personen symptomen zoals een opgeblazen gevoel en andere gastro-intestinale klachten verergeren. Het FODMAP-arme dieet verbetert symptomen bij 70% van de PDS-patiënten. Let op, een FODMAP-dieet is altijd een tijdelijke oplossing, omdat het een groot aantal gunstige voedingsstoffen uitsluit.
SIBO behandelen?
Hoewel de aanpak van SIBO met antibiotica als voorkeursbehandeling wordt beschouwd, blijkt antibiotica in sommige gevallen niet effectief. Tot 43,7% van de patiënten krijgt een terugval binnen 9 maanden na het voltooien van de antibioticakuur. Ook komt antibiotica met bijwerkingen. Er is dus nood aan alternatieve behandelingen voor SIBO die gericht zijn op het aanpassen van het bacteriële ecosysteem, het verbeteren van dysbiose en de kwaliteit van leven. Gecombineerd gebruik van antibiotica met kruidenextracten met antibiotische eigenschappen, probiotica, glutamine, prebiotische vezels en een FODMAP-arm dieet kan betere resultaten opleveren voor het beheer van SIBO dan de standaardbehandeling met alleen antibiotica en een FODMAP-arm dieet, aldus de studie van Redondo-Cuevas.
Bron
De informatie in dit artikel is afkomstig uit een studie van Redondo-Cuevas et al.
Redondo-Cuevas, L., et al. (2024). Do herbal supplements and probiotics complement antibiotics and diet in the management of SIBO? A randomized clinical trial. Nutrients, 16, 1083
