Natuurlijke gezondheid voor de vaginale en urineweggezondheid

Ruim 50% van alle vrouwen krijgt minimaal één keer te maken met een blaasontsteking (urineweginfectie), 75% met een candida-infectie (vaginale schimmelinfectie) en zo’n 20% met een bacteriële vaginose. Vaginale of urinewegklachten, zoals pijn of een branderig gevoel bij het plassen, vaak kleine beetjes moeten plassen, jeuk, abnormale afscheiding en geur, zijn niet alleen fysiek ongemakkelijk maar kunnen ook emotionele en sociale druk geven. Ze kunnen dagelijkse activiteiten en intieme relaties verstoren, wat leidt tot stress, minder zelfvertrouwen of een gevoel van schaamte. Antibiotica en antischimmelmiddelen bieden soelaas, maar zorgen helaas niet voor een sterker vaginaal milieu. En daarin zit nu precies de sleutel. 

Het vaginale ecosysteem versterken

Een integrale aanpak waarbij het vaginale ecosysteem wordt ondersteund, biedt perspectief, met name voor vrouwen met terugkerende klachten. Een gezond vaginaal microbioom vormt een natuurlijke barrière tegen pathogenen. In de vruchtbare levensfase van de vrouw domineren lactobacillen het vaginale milieu. Deze melkzuurbacteriën produceren melkzuur en houden de pH laag. Dit zorgt voor een stabiel, zuur milieu dat beschermt tegen schadelijke bacteriën en een natuurlijk afweermechanisme vormt. De kolonisatie door ongewenste micro-organismen wordt zo lastiger. Diverse natuurlijke middelen, zoals lactobacillen, D-mannose, groene thee-extract en cranberry-extract kunnen via verschillende werkingsmechanismen het vaginale en blaasmilieu ondersteunen zonder bijwerkingen.

E. coli en cranberry proanthocyanidinen

Blaasontstekingen, of urineweginfecties, worden in 75 tot 95% van de gevallen veroorzaakt door de bacterie Escherichia coli. Deze bacterie leeft van nature in de darmen, maar kan via de urinebuis in de blaas terechtkomen en daar een infectie veroorzaken. Typische klachten zijn (buik)pijn, een branderig gevoel bij het plassen, frequente aandrang en troebele of sterk ruikende urine. Een van de meest onderzochte natuurlijke stoffen die vaak wordt ingezet voor de blaas is cranberry (veenbes). Cranberry bevat proanthocyanidinen (PAC’s), antioxidante polyfenolen die de hechting van E. coli aan de blaaswand kunnen verstoren. Hierdoor worden de bacteriën gemakkelijker uitgescheiden via de urine en wordt de kans op infectie kleiner. E. coli gebruikt hiervoor fijne uitsteeksels (fimbriae), zoals type 1 fimbriae, die door PAC’s én fructose in cranberry geblokkeerd kunnen worden. Voor preventieve ondersteuning is het belangrijk om te kiezen voor cranberry-extracten met een gestandaardiseerd gehalte aan type A proanthocyanidinen – idealiter minimaal 36 mg PAC-A per dag – aangezien de werkzaamheid tussen verschillende producten sterk kan verschillen (Stephens, Sihra et al.).

Groene thee-extract en de urinewegen

De belangrijkste werkzame stoffen in groene thee-extract zijn polyfenolen zoals EGCG (epigallocatechinegallaat). Zij staan bekend om hun antioxidatieve, ontstekingsremmende én antimicrobiële werking. Uit verschillende studies blijkt dat EGCG de vorming van biofilms door E. coli kan verstoren, een belangrijke strategie van deze bacterie om zich te beschermen en te hechten aan de blaaswand. Door die biofilmvorming af te remmen, worden de bacteriën kwetsbaarder, kunnen ze makkelijker worden uitgescheiden en krijgen stoffen, zoals cranberry of D-mannose er meer vat op. In een laboratoriumstudie op 80 klinische E. coli-stammen liet groene thee-extract een sterk remmend effect zien, vooral bij hogere concentraties (4,0 mg/ml), waarbij tot 99% van de stammen in hun groei werd geremd. Zowel het volledige extract als geïsoleerd EGCG bleken effectief (Reygaert et al.).

D-Mannose

D-mannose is een natuurlijk voorkomende suiker die het lichaam niet omzet in energie. De suiker kan zich eveneens binden aan type 1 fimbriae van de E. coli-bacterie en zo onveranderd via de urine worden uitgescheiden. In een gerandomiseerde studie verlaagde suppletie met D-mannose het risico op recidief, vergelijkbaar met antibiotica, maar met minder bijwerkingen. D-mannose is inmiddels breed bekend en wordt vaak ingezet bij de preventie en behandeling van blaasontstekingen, vooral veroorzaakt door E. coli. D-mannose kan goed gecombineerd worden met cranberry (Lenger et al., Sihra et al.)  

Gunstige microbiota voor vaginale ondersteuning

Gunstige micro-organismen kunnen niet alleen bijdragen aan het herstel van het darmmicrobioom, maar ook aan het evenwicht van de vaginale flora. Hoewel studieresultaten variëren door verschillen in stammen en toedieningsvormen, tonen goed gekarakteriseerde lactobacillen gunstige effecten bij het ondersteunen van een gezonde vaginale omgeving. Oraal toegediende gunstige microbiota kunnen via het rectovaginale pad het vaginale milieu bereiken en zo bijdragen aan een gunstiger microbiële balans. Dit ondersteunt het natuurlijke afweermechanisme van de vaginale flora op langere termijn.

Microbiota die specifiek gericht zijn op vaginale ondersteuning bevatten meestal geselecteerde lactobacillenstammen, waarvan sommige goed klinisch onderzocht zijn, zoals Lactobacillus crispatus en Lactobacillus rhamnosus. Deze stammen hechten zich effectief aan vaginale epitheelcellen en kunnen het lokale microbioomevenwicht helpen herstellen. Voorwaarde is wel dat het gaat om levensvatbare, wetenschappelijk onderbouwde stammen en dat de toepassing idealiter meerdere weken of cycli wordt aangehouden. (Chacra et al., Sihra et al.)